آزمایش نفوذ مخروط (Cone Penetration Test) و پیزوکن (Piezo Cone Penetration Test)
این آزمایش بر اساس استاندارد ASTM به شماره‌ی D3441، و به منظور شناخت و طبقه‌بندی لایه‌های خاک و تعیین برخی از ویژگی‌های خاک به کار می‌رود. این آزمایش از پرکاربردترین آزمایش‌های صحرایی برای طبقه‌بندی و تعیین ویژگی‌های خاک می‌باشد. در این آزمایش مخروط نفوذ با زاویه رأس 60 درجه و سطح 10 سانتیمتر مربع با نرخ ثابت 20 میلی‌متر بر ثانیه به درون زمین رانده شده و مقاومت آن در برابر نفوذ اندازه گرفته می‌شود. در آزمایش‌های نفوذ مخروط معمول، دو پارامتر مقاومت نوک (qc) و مقاومت اصطکاکی جداره (fc) اندازه‌گیری می شود. از این اندازه‌گیری‌ها به‌خوبی می‌توان برای شناخت، طبقه‌بندی و ارزیابی ویژگی‌های مختلف خاک مانند مشخصه‌های مقاومت و تغییر شکل آن استفاده نمود. بدین منظور روابط همبستگی متعددی برای تخمین پارامترهای مختلف خاک مانند دانسیته نسبی، مقاومت برشی زهکشی نشده و زاویه اصطکاک داخلی برحسب مقاومت نوک (qc)، مقاومت اصطکاکی جداره (fc) و نسبت اصطکاک (Fr=fc/qc) ارائه شده است. بعلاوه با توجه به شباهت بین مخروط و شمع، تعیین ظرفیت باربری شمع یکی از متداول‌ترین کاربردهای آزمایش CPT می‌باشد. آزمایش CPTU نیز که از آزمایش CPT سرچشمه گرفته، قابلیت مازاد اندازه‌گیری فشار آب حفره‌ای را نیز دارد. پیدایش آزمایش پیزوکن CPTU، ابزار لازم برای ایجاد یک روش پیشرفته ایجاد کرده است و برخی روش‌های جدید بر پایه اندازه‌گیری‌های CPTU توسعه یافته است. لازم به ذکر است انجام این آزمایش در لایه‌های شنی و سیمانته شده سخت با محدودیت همراه می‌باشد.
یکی از مهم‌ترین مزیت های این روش، عدم نیاز به حفر گمانه برای انجام آن و سرعت انجام بالای آن می‌باشد. بطور کلی CPT آزمایشی قوی، ساده، اقتصادی و قابل اعتماد است که شناخت خوبی از خاک زیرسطحی تأمین می‌کند. شماتیک این مخروط نفوذ در شکل زیر ملاحظه می‌گردد.
تحلیل نتایج آزمایش فوق و مبنای آزمایش در آزمایش نفوذ مخروط (CPT و CPTu) قابل ملاحظه می‌باشد.