یکی از مهمترین تجهیزات مورد نیاز جهت انجام عملیات ژئوتکنیکی در دریا و نزدیک به ساحل، دستگاه شناور میباشد. این دستگاه وظیفه انتقال تجهیزات و ابزارآلات حفاری، نمونهگیری و آزمونهای برجا به موقعیت گمانه را بر عهده دارد.
شرکت مهندسین مشاور باران خاک و پی با بهرهگیری از تجربیات مهندسی و نرمافزاری و کادر مجرب خود شناور حفاری BKP را به بهرهبرداری رسانده است و تا کنون با استفاده از این دستگاه، مطالعات ژئوتکنیکی ساحلی و فراساحلی متعددی را در دریای خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر انجام داده است. این دستگاه قابلیت انجام عملیات ژئوتکنیکی تا عمق 20 متری آب دریا را دارا میباشد و مالکیت صد درصدی این دستگاه متعلق به این مهندسین مشاور میباشد. دستگاه جک آپ، از سه بخش اصلی عرشه، پایهها و کفشکها تشکیل شده است. عرشه این دستگاه دارای پلان مثلث شکل بوده و در مرکز آن فضای بازشویی قرار دارد که تمامی عملیات حفاری و آزمونهای برجا از طریق این فضای خالی انجام میگردد. همچنین سه عدد پایه و کفشکهای آن در سه راس عرشه، برای انتقال بار جک آپ و تجهیزات روی آن بر بستر دریا به کار میرود.
دستگاه شناور مورد استفاده در این مهندسین مشاور، با ابعادی بهینه طراحی شده است و از شناوری قابل قبول و بالایی برخوردار میباشد. با توجه به این ویژگی شاخص، این دستگاه قابلیت انجام عملیات ژئوتکنیکی در دو حالت سکوی خود بالارو (Jack-Up) و سکوی شناور را به روش وایرلاین و متریک دارا میباشد؛ که با توجه به شرایط پروژه میتوان یکی از این حالات را انتخاب نمود:
- در حالت Jack-Up، کفشکها و پایهها بر روی بستر دریا قرار گرفته و سپس عرشه تا ارتفاع ایمن بالا برده شده و سپس عملیات ژئوتکنیکی مورد نظر از فضای باز شو عرشه انجام میگیرد. نمایی از این عملیات ژئوتکنیکی در شکل 1 نشان داده شده است
- در حالت سکوی شناور، دستگاه با استفاده از لنگر و وینچهای تعبیه شده در محل مورد نظر مستقر شده و از فضای بازشوی روی عرشه، عملیات ژئوتکنیکی مورد نیاز انجام میگردد. نمایی از این عملیات در شکل 2 نشان داده شده است.
شکل1- نمایی از سکوی خود بالا رو یا Jack-Up در حین انجام عملیات دریایی

شکل 2- نمایی از سکوی شناور در حین انجام عملیات دریایی
لازم به ذکر است که :
- - در مرحله طراحی، تجهیزات و ابزار آلات مورد نیاز بر روی عرشه جک آپ جانمایی شده و محاسبات شناوری و پایداری و لنگر دورانی با توجه به وزن تجهیزات روی عرشه و جانمایی آنها انجام میگیرد. پس از اطمینان از ایمنی کافی، جهت انجام عملیات ژئوتکنیکی در دریا، تجهیزات بر روی دستگاه مستقر شده و به محل پروژه منتقل می گردد.
- - موقعیت گمانههای اکتشافی در عملیات ژئوتکنیکی دریایی، در ابتدا با استفاده سیستم ماهوارهای Google Earth پیادهسازی شده و مختصات دقیق هر یک از گمانههای اکتشافی ثبت میگردد و سپس توسط زمین شناس ماهر و با استفاده از GPS، محل دقیق گمانهها، تعیین گشته و سپس جک آپ با کمک یدک کش به آن محل کشیده شده و مستقر میگردد.