آزمایش دیلاتومتری تخت مخصوص خاک (Flat Plate Dilatometer)
شماره استاندارد آزمایش
ASTM D6635
هدف آزمایش
تعیین ویژگی های تغییر شکل پذیری توده سنگ.
موارد کاربرد
برای کلیه خاک ها قابل استفاده است.
ديلاتومتر تخت توسط Marchetti در سال 1980 و سپس Schmertmann در سال 1986 به عنوان وسيله اي ساده جهت تعيين فشار افقي خاک بر شمع هاي تحت بارگذاري جانبي ساخته شد. طرح کنوني ديلاتومتر تخت شامل تيغه تختي به ضخامت 5/1 سانتيمتر و عرض 6/9 سانتيمتر با يک غشاء مدور به قطر 6 سانتيمتر در مرکز آن می‌باشد
آزمايش با نفوذ تيغه تحت سرعت ثابت 2 سانتيمتر بر ثانيه به داخل زمين آغاز می‌گردد و در هر بازه نفوذ 20 سانتيمتري، دو تا سه قرائت فشار انجام می‌شود. قرائت A در زماني انجام مي‌گيرد که غشاء با اولين حرکت در تماس با خاک قرار مي‌گيرد.
قرائت B مربوط به زماني است که غشاء به اندازه 1/1 ميليمتر به داخل خاک اطراف وارد می‌شود. در صورت نياز، فشار C نيز که فشار مربوط به وضعيت اوليه‌اش است قرائت می‌گردد. فشار‌هاي A و B با در نظرگيري تصحيح سختي غشاء به P0 و P1اصلاح می‌گردد که از طريق آن‌‌ها پارامتر‌هاي اصلي مانند شاخص دیلاتومتري (ED) يا شاخص مصالح (ID) محاسبه می‌گردد.
محققين مختلف ارتباطات مناسبي بين اين شاخص‌ها و پارامتر‌هاي فيزيکي و مکانيکي خاک برقرار نموده‌اند که از طريق آن‌‌ها امکان تعيين اين خصوصيات وجود خواهد داشت.
از مزاياي عمده آزمايش ديلاتومتري می‌توان به دو مورد ذيل اشاره نمود:
- الف- دیلاتومتر وسيله‌اي ساده و اقتصادي براي تعيين خصوصيات مکانيکي خاک مانند سختي، مقاومت و تاريخچه تنش با قابليت تکرار بسيار بالا در اعماق متوالي در يک محل است.
- ب- به دليل هندسه و شکل دیلاتومتر، ميزان دست‌خوردگی توده خاک از جمله کرنش‌هاي برشي و حجمي و غيريکنواختي ناشي از قراردادن اين وسيله در هر عمق جهت تعيين خصوصيات خاک حداقل است که منجر به ارزيابي دقيق تري از شرايط و ويژگي‌هاي مکانيکي خاک خواهد شد.