آزمایش نفوذ مخروط CPT (Cone penetration Test) و پیزوکن CPTu (Piezo Cone Penetration Testing)

آزمایش نفوذ مخروط یکی از آزمایش‌های صحرایی پرکاربرد در شناخت، طبقه بندی و تعیین برخی از ویژگی های خاک می‌باشد. در این آزمایش با نفوذ مخروطی با زاویه رأس 60 درجه و سطح 10 سانتیمتر مربع با نرخ ثابت 20 میلی‌متر بر ثانیه به درون زمین رانده شده و مقاومت آن در برابر نفوذ اندازه گرفته می شود. در آزمایش های نفوذ مخروط معمول، دو پارامتر مقاومت نوک (qc) و مقاومت اصطکاکی جداره (fc) اندازه‌گیری می شود. از این اندازه‌گیری‌ها به‌خوبی می‌توان برای شناخت، طبقه‌بندی و ارزیابی ویژگی‌های مختلف خاک مانند مشخصه‌های مقاومت و تغییر شکل آن استفاده نمود. بدین منظور روابط همبستگی متعددی برای تخمین پارامترهای مختلف خاک مانند دانسیته نسبی، مقاومت برشی زهکشی نشده و زاویه اصطکاک داخلی برحسب مقاومت نوک (qc)، مقاومت اصطکاکی جداره (fc) و نسبت اصطکاک (Fr=fc/qc) ارائه شده است. بعلاوه با توجه به شباهت بین مخروط و شمع، تعیین ظرفیت باربری شمع یکی از متداول‌ترین کاربردهای آزمایش CPT می‌باشد. آزمایش CPTU نیز که از آزمایش CPT سرچشمه گرفته، قابلیت مازاد اندازه‌گیری فشار آب حفره‌ای را نیز دارد. پیدایش آزمایش پیزوکن CPTU، ابزار لازم برای ایجاد یک روش پیشرفته ایجاد کرده است و برخی روش‌های جدید بر پایه اندازه‌گیری‌های CPTU توسعه یافته است.

یکی از مهم‌ترین مزیت های این روش، عدم نیاز ‌به حفر گمانه برای انجام آن و سرعت انجام بالای آن می‌باشد. بطور کلی CPT آزمایشی قوی، ساده، اقتصادی و قابل‌اعتماد است که شناخت خوبی از خاک زیرسطحی تأمین می‌کند.